Jakie Obiektywy do fotografii produktowej?
Obiektywy typu macro
Wiele osób zaczynających robić fotografię produktową zaczyna od podstaw typu: szukanie aparatu czy obiektywu. Dziś skupimy się na obiektywach, a dokładniej na obiektywach makro. Obiektywy tego typu nieznacznie się różnią od swoich zwykłych odpowiedników i cechują je dwie zasadnicze rzeczy. Pierwszą jest odległość, od której potrafią łapać ostrość. Zazwyczaj wynosi ona już kilka cm (np. 15cm), co jest gigantyczną zaletą w porównaniu do np. 50cm. Druga ważna cecha to ostrość, bo takie szkła są po prostu niesamowicie ostre.
Dzięki temu, że obiektywy do makrofotografii ostrzą z bardzo bliska, to jesteśmy w stanie uzyskać skalę odwzorowania obiektu1:1. Oznacza to, że na pełnoklatkowej matrycy będziemy mieć odwzorowanie rzeczywistej wielkości produktu. Dla przykładu: jeśli pierścionek ma 1,8cm średnicy, to na naszej matrycy będzie zajmować on dokładnie tyle samo. To jest bardzo istotna przewaga tych obiektywów względem pozostałych, ponieważ standardowe szkła mają najczęściej skalę odwzorowania 1:2. W takie skali nasz pierścionek będzie zajmować tylko 0,9cm powierzchni matrycy.
Problem odwzorowania ustępuje, gdy mamy do czynienia z większym przedmiotem, od którego możemy więc przyzwoite odejście. Odejście również jest ważne, by uniknąć efektu dystorsji. (niekształcenia perspektywicznego), chociaż ona najczęściej występuje w obiektywach szerokokątnych.
Na co jeszcze zwrócić uwagę?
Przysłona – jest to element regulujący ilość wpadającego światła na naszą matrycę. Często polecane są obiektywy ze światłem F2.8, ale w fotografii studyjnej i produktowej nie ma to większego znaczenia, ponieważ często pracuje się na mniejszym otworze przysłony, np. F16, ponieważ daje to większą głębię ostrości. Tzw. jasne obiektywy (F2.8) zazwyczaj mają lepszą ostrość w innych zakresach przysłony, co jest ważnym argumentem jakościowym, ale im bardziej jasny obiektyw, tym bardziej zaawansowana jego budowa, która jest związana z ceną końcową.
Stabilizacja obrazu – czy jest to must have? Z punktu fotografowania produktów na statywie, to raczej rzecz zbędna. Jeśli ją mamy, to zapamiętajmy, by ją wyłączyć, gdy aparat jest na statywie. Unikniecie dzięki temu wielu nieprzyjemnych efektów. Stabilizacja różnie jest nazywana i u każdego producenta jest inaczej – może to być VR, OIS, SR.
Ogniskowa – to już zależy od rodzaju matrycy, ponieważ matryce pełnoklatkowe są większe od APS-C i stosunek proporcji wynosi 1,5 raza. Mają to na uwadze możemy założyć, że do APS-C bądą odpowiednie obiektywy o ogniskowej z przedziału 40-60mm, a w przypadku pełnoklatkowych matryc, będą to teleobiektywy z przedziału 60-105mm. Te dwie rodzaje ogniskowych możemy spotkać w fotografii produktowej najczęściej, chociaż przym wiodą obiektywy o ogniskowej 105mm.
Dlaczego nie tzw. zoom? Zmiennoogniskowe obiektywy są bardziej uniwersalne, ale w przypadku jakości, zawsze ustępują miejsca stałoogniskowym. Stałki są po prostu bardziej ostre, co ma bezpośredni wpływ na efekt finalny zdjęcia. Wielu fotografów zauważa też lepszą plastykę obrazu i większą łatwość w postprodukcji, np. podczas fockus stackingu.
Współczynnik powiększenia
Ten parametr często znajduje się w danych technicznych danego modelu obiektywu. Jest on bardzo ważny dla jakości zdjęć makro i dlatego warto mu się przyjrzeć.
Im większy współczynnik powiększenia, tym lepiej widać detale małych produktów. Wyobraź sobie malutki pierścionek, który jest dwa razy większy na zdjęciu i nie traci na ostrości. To właśnie osiąga ten parametr.
Technicznie rzecz biorąc, współczynnik powiększenia to proporcja między wielkością obiektu na zdjęciu a jego rzeczywistą wielkością. Pierścień o szerokości 2 cm zrobiony obiektywem o powiększeniu 1:1 będzie miał na matrycy aparaty również 2 cm, natomiast obiektyw o powiększeniu 1:2 pokaże na matrycy obiekt o wielkości 1 cm. Innymi słowy, aby uzyskać lepsze efekty, należy wybrać większy współczynnik powiększenia.
On zależy też od minimalnej odległości ogniskowania (opisanej poniżej), ponieważ maksymalną jego wartość można osiągnąć tylko przy najmniejszej odległości, na jakiej obiektyw jest w stanie ustawić ostrość. Tu może się pojawić jednak problem z głębią ostrości (blisko obiektu i ogniskowa ok. 100 mm), dlatego należy użyć techniki focus stackingu.
Minimalna odległość ogniskowania
Jest to najmniejsza odległość między obiektywem a fotografowanym produktem, przy której można uzyskać ostre zdjęcie. Jest to ważny parametr dla fotografii produktowej, ponieważ pozwala na zbliżenie się do małych przedmiotów i uchwycenie ich detali. Minimalna odległość ogniskowania zależy od rodzaju i budowy obiektywu oraz jego ogniskowej.
Im mniejsza minimalna odległość ogniskowania, tym lepiej dla fotografii makro. Obiektywy makro charakteryzują się bardzo niską minimalną odległością ogniskowania, często poniżej 30 cm. Dzięki temu można fotografować produkty z bardzo bliska i uzyskać duży współczynnik powiększenia. Minimalna odległość ogniskowania wpływa też na głębię ostrości i rozmycie tła. Im bliżej jesteśmy obiektu, tym mniejsza jest głębia ostrości i tym bardziej rozmyte jest tło.
Pierścienie pośrednie
Pierścienie pośrednie to akcesoria fotograficzne, które umożliwiają zwiększenie odległości między obiektywem a matrycą aparatu. Dzięki temu można uzyskać większy współczynnik powiększenia i lepsze zdjęcia makro. Pierścienie pośrednie są zazwyczaj zestawem kilku pierścieni o różnej grubości, które można łączyć ze sobą i montować między obiektywem a bagnetem aparatu. Im więcej i grubszych pierścieni użyjemy, tym większe będzie powiększenie.
Pierścienie pośrednie mają kilka zalet i wad. Zaletami są niska cena, uniwersalność i łatwość użycia. Pierścienie pośrednie można stosować z różnymi obiektywami i nie zmieniają ich jakości optycznej. Wadami są utrata światła, zmniejszenie głębi ostrości i ograniczenie automatycznego ustawiania ostrości. Pierścienie pośrednie zmniejszają ilość światła docierającego do matrycy, co wymaga zwiększenia przysłony lub ISO. Zmniejszają też głębię ostrości, co utrudnia uzyskanie ostrego zdjęcia. Niektóre pierścienie pośrednie nie przekazują sygnałów elektrycznych między obiektywem a aparatem, co uniemożliwia automatyczne ustawianie ostrości lub przysłony. Pierścienie pośrednie są dobrą alternatywą dla osób startujących z fotografią produktową, bo potrafią kosztować 5-15% obiektywu.
Często spotykane problemy
Zniekształcenie perspektywy. Jeśli używasz szerokokątnego obiektywu lub zbliżasz się zbyt mocno do produktu, możesz spowodować zniekształcenie jego proporcji lub kształtu. Aby temu zapobiec, używaj obiektywów teleobiektywowych lub makro, które dają naturalną perspektywę i nie wpływają na wygląd produktu. Najlepsza ogniskowa dla fotografii produktowej to 100 mm, ale każda ogniskowa pomiędzy 85 mm a 145 mm jest również odpowiednia – dla pełnej klatki Dla matryc APS-C trzeba to podzielić średnio przez 1,5 i najlepsza ogniskowa będzie wynosić 65 mm, a tolerancja będzie wynosić od 45 mm do 100 mm.
Brak ostrości lub głębi ostrości. Aby uzyskać ostre i szczegółowe zdjęcia produktów, musisz zadbać o prawidłowe ustawienie ostrości i przysłony. Jeśli chcesz skupić uwagę na produkcie i zatrzeć tło, użyj dużej przysłony (niskiej wartości f). Jeśli chcesz zachować ostrość na całym produkcie i tle, użyj małej przysłony (wysokiej wartości f). Pamiętaj też o ustawieniu odpowiedniej szybkości migawki i ISO, aby uniknąć poruszenia lub szumów. Dobrze jest też nie zmniejszać wartości przysłony poniżej f16 – czyli f20, która spowoduje spadek jakości obrazu. W internecie znajdziesz charakterystykę dla każdego obiektywu, która określi wartość przysłony dla najbardziej ostrego zdjęcia.
Wnioski w ujęciu fotografii produktowej
Jedynym sensownym rozwiązaniem przy wyborze obiektywu do fotografii produktowej, to jasne szkła makro, które są stałoogniskowe. Każdy profesjonalny fotograf produktowy takich używa, nawet przy produkcji zwykłego packshota. Również dowiemy się od wielu fotografów, że sam aparat nie jest tak ważny jak obiektyw na nim zamontowany. Niestety nie są to tanie obiektywy, ale z punktu widzenia jakości i zastosowania w pewnych okolicznościach, nie ma innej alternatywy.
